Τι κάνουμε εμείς για να κτίσουμε ένα κόσμο ειρηνικό που σέβεται το κάθε πλάσμα και τα δικαιώματά του;

Το μάθημα αυτό γίνεται στα πλαίσια της ενότητας:

«Κτίζουμε έναν κόσμο ειρηνικό με σεβασμό σε κάθε πλάσμα και τα δικαιώματά του»

η οποία είχε ως αφετηρία την ενότητα του βιβλίου μας (α΄τεύχος, Δ΄Τάξη) για την 28η Οκτωβρίου.

Μια ενότητα που μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τα γεγονότα εκείνα (Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, Κατοχή, ολοκαύτωμα, αντίσταση) αλλά και την αφορμή να επεκτείνουμε το θέμα και να συζητήσουμε για τα κακά του πολέμου και τις ολέθριες συνέπειες που έχει αυτός στην ανθρωπότητα, έχοντας στο μυαλό και όλα αυτά που συμβαίνουν στις μέρες μας. Καταλήξαμε στο πόσο σημαντικό είναι να εδραιωθεί η ειρήνη στον κόσμο.

Κι έπειτα, τέθηκε ένας γενικός προβληματισμός για το τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να κτίσουμε ένα κόσμο ειρηνικό που σέβεται το κάθε πλάσμα και τα δικαιώματά του. Μέσα από αυτό το ερώτημα έγινε και διασύνδεση με την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα των Παιδιών, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου αλλά και με την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που γιορτάζεται στις 10 Δεκεμβρίου. Επίσης, σε αυτή την ενότητα και η Καταδίκη του Ψευδοκράτους όπως και η επέτειος του Πολυτεχνείου. Είναι όλα κοντά κοντά και βοηθά στο να δημιουργηθεί μια ενότητα που τα δένει όλα, δίνοντας την ευκαιρία να δούμε από διάφορες οπτικές και εποχές πόσο σημαντική, απαραίτητη είναι η εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο. 

Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε και αξιοποιούμε τις ενότητες των βιβλίων μας «Όλοι ίδιοι, όλοι διαφορετικοί» ενότητα τεύχος γ΄ και την ενότητα 2, τεύχος α΄ «Το νερό τρέχει», που την προσεγγίσαμε όμως, από την οπτική του δικαιώματος στο καθαρό νερό. Για διεύρυνση των οπτικών μας επεξεργαζόμαστε διάφορα κειμενικά είδη, εκτός σχολικού εγχειριδίου όπως λογοτεχνικά κείμενα, βιβλία, άρθρα, αφίσες, βίντεο, πίνακες ζωγραφικής, ποίηματα κ.α. Ακριβώς για να μάθουμε διάφορα γεγονότα της ιστορίας μας, να προβληματιστούμε και να δούμε πώς προχωράμε και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, ώστε να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι στη δημιουργία ενός κόσμου ειρηνικού που σέβεται ο ένας τα δικαιώματα του άλλου.

 Ενός κόσμου που ενσυναισθάνεται, νοιάζεται, δείχνει κατανόηση και συμπόνοια, καταδικάζει το άδικο, λέει «ποτέ ξανά» σε φρικαλεότητες που έγιναν στο παρελθόν. Ενός κόσμου που υψώνει φωνή και υποστηρίζει το δίκαιο, το σωστό, το ανθρώπινο, που ενθαρρύνει τον διάλογο, που αντιλαμβάνεται ότι κόσμος δεν είναι μόνο ο μικρόκοσμός του και που είναι ευαισθητοποιημένος για όλα τα άσχημα που συμβαίνουν γύρω του ενώ προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να τα αλλάξει, αφού αλλάζει και ο ίδιος οπτικές.

 Μέσα από τα διάφορα κειμενικά είδη, λοιπόν, προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα « Τι κάνουμε εμείς για να κτίσουμε ένα κόσμο ειρηνικό που σέβεται το κάθε πλάσμα και τα δικαιώματά του» ; Τις προηγούμενες μέρες επεξεργαστήκαμε διάφορα κείμενα που μας έδωσαν σημαντικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα. Επιπλέον, η χριστουγεννιάτική μας γιορτή (περσινή σχολική χρονιά), που αφορούσε στη δραματοποίηση ενός χριστουγεννιάτικου αλληγορικού παραμυθιού, του «Μίσκα» της Marie Colmont, εντάχθηκε στην ενότητά μας αυτή, δείχνοντας ότι ο καθένας έχει Δικαίωμα για ένα σπίτι, να ζει με ασφάλεια, να ταξιδέψει σε άλλη χώρα όταν η χώρα του έχει «πόλεμο», ώστε να αναζητήσει καλύτερες συνθήκες ζωής.

 Τα βιβλία που αξιοποιήθηκαν για την ενότητα και μας βοήθησαν να την κτίσουμε, να απαντήσουμε στον προβληματισμό που τέθηκε είναι τα πιο κάτω: Όλα, ΕΝΑ ΚΙ ΕΝΑ ....συνομιλώντας μεταξύ τους αλλά κι εμείς μαζί με αυτά,  "κεντήσαμε" βελονιά βελονιά άποψη, συναίσθημα, οπτικές, ενσυναίσθηση, νοιάξιμο...

Πίνακας "Απόπλους" του Βασίλη Πέρρου

https://www.vassilisperros.com/welcome-greek

https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=VeXz0IRBy3k

"Η μυστική παπαρούνα " του Στρατή Μυριβήλη (κι ας είναι στην ύλη της Β΄Λυκείου)

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2702/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_B-Lykeiou_html-empl/index_d_01_01.html

Ανάμεσα σε αυτά και το βιβλίο  Η βαλίτσα, του Κρις Νέιλορ Μπαλλεστέρος που  αποτελεί ένα αλληγορικό κείμενο, στο οποίο πρωταγωνιστούν ο εκτοπισμένος και διαφορετικός Ξένος και τρεις διαφορετικοί μεταξύ τους Άλλοι. "Ένα βιβλίο για το προσφυγικό ζήτημα, τον πόλεμο, τους ξένους, την ξενοφοβία, την  αναζήτηση νέας πατρίδας, και τη βαλίτσα που τι να προλάβεις να βάλεις μέσα όταν το σπίτι σου καίγεται και γύρω σου γίνεται χαλασμός.  Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας…Ένα ζώο περίεργο, βρώμικο, κουρασμένο, φοβισμένο και λυπημένο, βάζει μέσα στη βαλίτσα του ένα φλιτζάνι, ένα τραπέζι, μια καρέκλα και το σπίτι του. Όταν φτάνει με τη βαλίτσα στο χέρι οι ντόπιοι τον αντιμετωπίζουν με δυσπιστία και καχυποψία. «Λοιπόν, εγώ δεν τον εμπιστεύομαι. Πώς είμαστε σίγουροι ότι μας λέει την αλήθεια; Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να μάθουμε…» Του σπάνε τη βαλίτσα μαζί  και  το φλιτζάνι. Μα δεν βρίσκουν ούτε καρέκλα, ούτε τραπέζι, ούτε ασφαλώς το σπίτι του. Μόνο μια φωτογραφία τσαλακωμένη που δείχνει ένα τραπέζι, μια καρέκλα και το σπίτι του, πίσω στην πατρίδα. Κι όμως δε λέει ψέματα…  Στο όνειρο του ξένου  ξεπροβάλλει το παρελθόν του , η ζωή στην πατρίδα του και το ταξίδι του στη νέα γη. Στην τελευταία σελίδα αντιπαραβάλλονται δυο φωτογραφίες , η μια το σπίτι του στην παλιά του πατρίδα , η άλλη το καινούργιο του σπίτι και η ζεστασιά που ξαναβρίσκει στη νέα πατρίδα.

Μια ιστορία ελπιδοφόρα, συγκινητική που προβάλλει  αδιαμφισβήτητες αξίες όπως σεβασμός, ανεκτικότητα,  αποδοχή, ευγένεια  απέναντι στο ξένο, το διαφορετικό. Αγκάλιασμα και ζεστασιά για όλα τα πλάσματα που έχουν   ανάγκη! " 

Elniplex

"Το πιο βασικό μας εργαλείο είναι η βαλίτσα και τα όσα κρύβονται μέσα μας. Ας μπούμε, λίγο, κι εμείς στη θέση του (παράξενου;) ζώου. Αν οι καταστάσεις μάς ανάγκαζαν να εγκαταλείψουμε το σπίτι και τον τόπο μας, τι θα παίρναμε μαζί μας; Με τι θα γεμίζαμε τη βαλίτσα μας; Τι θα ήταν αυτό που δεν θα αφήναμε πίσω; Πόση δύναμη θα μας έδινε το παρελθόν μας και η ανάγκη να το περισώσουμε, ώστε παρά το βάρος της, να ανεβούμε μαζί της άγρια βουνά και να κολυμπήσουμε ταραγμένες θάλασσες; Κι αν εκεί που φτάναμε, πριν καλά καλά ξεκουραστούμε από το ταξίδι προς το άγνωστο, κάποιος μας κατέστρεφε τη βαλίτσα και τα περιεχόμενά της τι θα κάναμε; Πώς θα αισθανόμασταν;"

"Δυο αδιαμφισβήτητες αξίες με τις οποίες πρέπει να μπολιάσουμε τον νου κάθε παιδιού, μας δίνει την ευκαιρία αυτό το βιβλίο. Η μία είναι η ανεκτικότητα. Στον διπλανό, στον συγκάτοικο, μα κυρίως στον άλλο, τον ξένο, τον ακατανόητο. Από το να εκτραπούμε αυτομάτως στην καχυποψία και την επίθεση, είναι προτιμότερο να ασκηθούμε στην παρατήρηση του διαφορετικού, στην κατανόησή του, την αποδοχή του και στο μπόλιασμά του με τις δικές μας καθολικές αξίες, από τη στιγμή μάλιστα που αυτές δε θίγονται. Η δεύτερη αξία είναι η ευγένεια. Σε μια εποχή γενικευμένης αγένειας και εριστικότητας, όπου ο καθένας σημαδεύει τον άλλο για μια διαφορετική άποψη, η κουλτούρα της ευγένειας, της δοτικότητας, της καλοσύνης, είναι χρέος και ανάγκη να μεταδοθεί σαν την πραγματική επιδημία της εποχής"

                                                                                                         elniplex

https://www.elniplex.com/%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%82-%CE%BD%CE%AD%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%81-%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%BF/

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1:  Αφόρμηση   ·       Τα παιδιά καλούνται να ανακαλέσουν το ερώτημα  το οποίο προσπαθούμε να απαντήσουμε αυτό τον καιρό στην ενότητά μας:   «Τι κάνουμε εμείς για να κτίσουμε ένα κόσμο ειρηνικό που σέβεται το κάθε πλάσμα και τα δικαιώματά του;» ·       Στη συνέχεια καλούνται να πουν τον μυστικό κωδικό που θα μας μεταφέρει κάπου αλλού, όπου θα δούμε και θα ακούσουμε μια καινούρια ιστορία σε σχέση με το θέμα μας. Με το «3,2,1, εκτόξευση στα αστέρια» τα παιδιά  παρακολουθούν ένα μικρό βίντεο (τρέιλερ του βιβλίου) https://www.youtube.com/watch?v=1flBKOS0Njs που δείχνει τι συμβαίνει αρχή αρχή της ιστορίας. Παρουσιάζονται οι ήρωες της ιστορίας (και στο εξώφυλλο του βιβλίου) και τα παιδιά καλούνται να πουν…         1.    Βλέπω… 2.    Σκέφτομαι… 3.    Αναρωτιέμαι…       ·       Στη συνέχεια καλούνται να εργαστούν σε ομάδες (τετράδες) και να μαντέψουν, να υποθέσουν τι λένε αυτοί οι ήρωες μεταξύ τους (εικόνα από εξώφυλλο βιβλίου). Τα παιδιά συζητάνε, αναλαμβάνουν από ένα ρόλο και  γράφουν τι μπορεί να είπε ο κάθε ήρωας. Καλούνται να αναφέρουν ποιος τρόπος ενδείκνυται για να γράψουν το κείμενό τους (ευθύς λόγος). Αναφορά σε ευθύ πλάγιο λόγο ως  ένα από τους στόχους του μαθήματός μας. ·       Αμέσως μετά, καλούνται να δραματοποιήσουν αυτή τη σκηνή. Κάποιες ομάδες παρουσιάζουν στην τάξη.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Κατανόηση κειμένου, επαλήθευση/απόρριψη προβλέψεων   ·       Ακολούθως, η εκπαιδευτικός παίζει σε κουκλοθέατρο αυτή τη σκηνή και παρουσιάζει περιεχόμενο από το βιβλίο. Έτσι γίνεται, επαλήθευση ή διάψευση αυτών που είπαν τα παιδιά.  Για την επαλήθευση ή απόρριψη, τα παιδιά επανέρχονται στα θεατρικά που έστησαν προηγουμένως  και ελέγχουν ποια σημεία είναι, τελικά, συμβατά με το κείμενο – επαλήθευση- και ποια δεν ανταποκρίνονται σε αυτό –απόρριψη-. Πάντα αιτιολογούν αυτά που λένε (Η πρόβλεψή μου/ άποψή μου ήταν ορθή/λανθασμένη γιατί…).     ·       Τίθεται το ερώτημα, με ποιον άλλο τρόπο θα μπορούσε ο συγγραφέας να μεταφέρει τα λόγια των ηρώων; (Πλάγιος λόγος) Εδώ αναμένεται να πουν παράδειγμα.  Π.χ Ο ξένος είπε…..απάντησε όταν τον ρώτησαν…. Φύλλο εργασίας- Κείμενο-απόσπασμα από το βιβλίο.  Επιπλέον, ζητείται από τα παιδιά να κρίνουν αν σωστά επέλεξε ο συγγραφέας τον ευθύ λόγο και γιατί σε αυτό το σημείο της ιστορίας. (Πιο ζωντανό, παραστατικό το κείμενο, αντιλαμβανόμαστε συναισθήματα). Και με ποιον τρόπο –διαφορετικό- παρουσιάζεται το κόμικ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: ·       Ο ξένος, το παράξενο πλάσμα κοιμάται και ονειρεύεται πράγματα που έζησε…Αν μπορούσαμε να μπούμε στο όνειρό του και να ακούσουμε τις σκέψεις του, τι θα τον ακούγαμε να λέει άραγε; (Σκέψεις, συναισθήματα του πλάσματος). Σε ένα διάδρομο σκέψης τα παιδιά καλούνται να μπουν στη θέση αυτού του πλάσματος και να πουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.     ·       Παράλληλα, ένα θεατρικό δρώμενο (στο κουκλοθέατρο) στήνεται από τρία παιδιά που αντιπροσωπεύουν τους τρεις Άλλους, οι οποίοι συζητούν για το τι κρύβει η βαλίτσα του ξένου και τι σκέφτονται να κάνουν.   Ακόμη μια ομάδα με τρία παιδιά παρουσιάζει τις σκέψεις της, με θεατρικό δρώμενο.   Και μια άλλη ομάδα σε πλάγιο λόγο, αφηγείται τι είπαν τα ζώα μεταξύ τους *σε συνδυασμό με παγωμένη εικόνα.   Στη συνέχεια η εκπαιδευτικός συνεχίζει την ιστορία δείχνοντας εικόνες από το βιβλίο αυτή τη φορά (την εικόνα με το φλιτζάνι που έσπασε αφού άνοιξαν τη βαλίτσα) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4: Οπτική αναπαράσταση των στάσεων και συμπεριφορών των 3 πλασμάτων - σε χρονική σειρά (Πριν, τώρα) - Ρήματα σε χρόνο αόριστο και ενεστώτα Σε ζευγάρια μισοί μισοί   1.Με βάση τις σκέψεις και τις πράξεις των τριών  πλασμάτων και τον τρόπο που αντιμετώπισαν το παράξενο πλάσμα τι θα λέγατε ότι έκαναν ή δεν έκαναν; Αναμένεται τα παιδιά να γράψουν φράσεις όπως:   « δεν έδειξα εμπιστοσύνη» «έσπασα τη βαλίτσα» «προκάλεσα ζημιά» «αμφισβήτησα» «του γύρισα την πλάτη»   Γιατί τα ζώα συμπεριφέρθηκαν με αυτό τον τρόπο;   2.Τι κάνουν τώρα; Μετά που είδαν ότι έλεγε την αλήθεια ο  Ξένος; Πάλι γράφουν σε ένα κομμάτι χαρτί.   « προβληματίζομαι» « στενοχωριέμαι» «σκεφτόμαι τι να κάνω για να διορθώσω την κατάσταση» « νιώθω….. «φτιάχνω άλλο» «το κολλάω» «το επιδιορθώνω» «καταλαβαίνω το λάθος μου»   Πώς καταφέρνουν τελικά να τον κάνουν να νιώσει καλοδεχούμενος; ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5: Μετατροπή από ευθύ σε πλάγιο λόγο Ο Ξένος ξυπνά και τι να δει;   Κάποιοι λένε με ευθύ λόγο τι μπορεί να ειπώθηκε μεταξύ τους.   Κάποια άλλα παιδιά μετατρέπουν τον ευθύ λόγο σε πλάγιο.  Εδώ εστιάζουμε την προσοχή μας στο ότι μπορούν στον πλάγιο λόγο κάποια πράγματα, να «αλλοιωθούν». Μεγάλη προσοχή στο πώς τα μεταφέρουμε.       ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6: Εφαρμογή – Παραγωγή γραπτού λόγου- Οπτική αναπαράσταση των στάσεων και συμπεριφορών των τριών πλασμάτων - σε χρονική σειρά (Στο μέλλον) - Ρήματα σε χρόνο μέλλοντα εξακολουθητικό   Και τα παιδιά καλούνται να γράψουν  πάλι κάποιες φράσεις που δείχνουν τι θα κάνουν στο μέλλον , από εδώ και στο εξής οι τρεις Άλλοι. Αναρτώνται στον πίνακα στο τρίτο πινακάκι ώστε να φανεί ξεκάθαρα η εξελικτική πορεία που ακολούθησαν οι ήρωες ώστε να φτάσουν στο σημείο να αλλάξουν οπτική και να αντιληφθούν ποιο είναι το σωστό να κάνουν. Αναμένεται από τα παιδιά να γράψουν φράσεις όπως: « Θα δίνω ευκαιρία στους άλλους» «Θα δείχνω κατανόηση» «Θα ακούω αυτά που μου λένε οι ίδιοι και θα δείχνω εμπιστοσύνη» «Θα νοιάζομαι» «Θα μπαίνω στη θέση του άλλου» «Δεν θα κρίνω με βάση πώς μοιάζει ο άλλος, τι γλώσσα μιλά κ.α αλλά από το πώς μου συμπεριφέρεται» « Θα σέβομαι τα δικαιώματα του κάθε πλάσματος» «Θα κάνω τους άλλους να νιώθουν ασφαλείς και καλοδεχούμενοι» Με αυτόν τον τρόπο, πλαισιώνουμε και βάζουμε αυτά που σκέφτηκαν κι έγραψαν τα παιδιά, τις «απαντήσεις» που πήραν από το κείμενο «Η Βαλίτσα», κάτω από το ερώτημα που έχουμε στην τάξη,  το ερώτημα που διερευνούμε, της ενότητάς μας. Τίθεται και το ερώτημα σε ποια μορφή( συμβολική) άραγε να τοποθετήσω τα σακουλάκια με λέξεις και γιατί. Αιτιολογούν.         Σημειώσεις –Σημεία συζήτησης- Αξιολόγηση Όλες αυτές οι φράσεις του πριν, του τώρα και του μέλλοντος πέραν του ότι διδάσκουν στα παιδιά τους χρόνους (αόριστο, ενεστώτα, μέλλοντα εξακολουθητικό) δείχνουν ακριβώς ότι παλιά μπορεί να είχα μια συμπεριφορά ή συνήθεια όχι και τόσο καλή και ότι μπορώ να την αλλάξω και να κάνω κάτι άλλο, από τώρα και στο εξής. Έτσι, γίνομαι και καλύτερος άνθρωπος. (Λειτουργική χρήση της γραμματικής και διασύνδεση με το περιεχόμενο) Αυτό, μπορεί να αναπαρασταθεί με ένα «βουνό» που δείχνει ακριβώς πως, για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι πρέπει να κάνουμε την προσπάθειά μας να το ανεβούμε. Αν θέλουμε ένα κόσμο καλύτερο, ειρηνικό που σέβεται τα δικαιώματα του κάθε πλάσματος, θα πρέπει να αλλάξουμε οπτικές, αντιλήψεις και συνήθειες και να κάνουμε καινούρια πράγματα, ώστε να φέρουμε την αλλαγή που θέλουμε στον κόσμο μας. Ποια είναι τα δικαιώματα που «παρουσιάζονται» μέσα από το βιβλίο «Η βαλίτσα»; -Δικαίωμα για ένα σπίτι, για να ζεις με ασφάλεια, για να ταξιδέψεις σε άλλη χώρα όταν η χώρα σου έχει πόλεμο -Δικαίωμα στην ιδιωτικότητα… -Χρέος μας, να σεβόμαστε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των  άλλων   Διασύνδεση με επόμενο μάθημα Πίνακας Ζωγραφικής του ζωγράφου Βασίλη Πέρρου «Απόπλους»   Δημιουργικές γραπτές εργασίες 1.Βουνό της αφήγησης της ιστορίας 2.Σκέψεις του παράξενου ζώου πριν και μετά 3.Μετατροπή όλου του κειμένου σε διαλόγους για να παιχτεί  σε κουκλοθέατρο (ευθύ λόγο) , συνεργασία όλης της τάξης 4.Συνδημιουργία ποίηματος με θέμα το βιβλίο «Η Βαλίτσα» – Εμπνευσμένοι από το βιβλίο «Ποίηματα για Παιδιά» της Μαρίνας Μιχαηλίδου Καδή 5. Συγγραφή ενός άρθρου με σκοπό την ενημέρωση των παιδιών του σχολείου μας για τα Δικαιώματα των Παιδιών.