"Η ευχή της Μαρίνας" εκδόσεις Τελεία

Η ΕΥΧΉ ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ  (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΕΛΕΙΑ)

«Όταν αλλάξεις τον τρόπο που κοιτάς τα πράγματα, τα πράγματα που κοιτάς αλλάζουν»

                                                                                                          Γουέιν Ντάιρεν

«Η ευχή της Μαρίνας» Τα παιδιά: v  να χρησιμοποιούν τις τρεις εγκλίσεις οριστική, υποτακτική και προστακτική v να δίνουν χαρακτηρισμούς (επίθετα) μέσα από συμπεριφορές(ρήματα) v να χρησιμοποιούν παρατατικό και ενεστώτα χρόνο v να προβληματιστούν ως προς υπόρρητα νοήματα και υπονοούμενες πληροφορίες του κειμένου υπό επεξεργασία v να διευρύνουν τις οπτικές τους ως προς τους προβληματισμούς Επεξεργασία του βιβλίου ανάμεσα σε δύο ενότητες…   Από την ενότητα «Άραγε επικοινωνούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο; Χρησιμοποιούμε (διαβάζουμε, γράφουμε, μιλάμε, κατανοούμε) όλοι οι άνθρωποι την ίδια γλώσσα και με την ίδια ευκολία;» στην ενότητα Το μάθημα αυτό γίνεται στο πλαίσιο του κλεισίματος της ενότητας όπου διερευνούμε το εξής ερώτημα: «Άραγε επικοινωνούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο; Χρησιμοποιούμε όλοι οι άνθρωποι την ίδια γλώσσα και με την ίδια ευκολία;» αλλά και ως αφετηρία για την επόμενη μας ενότητα : «Ιστορίες παιδιών που νοιάστηκαν. Τι μας λένε άραγε με τις ιστορίες τους.» Με αφετηρία και πάντρεμα των ενοτήτων των βιβλίων της Δ΄τάξης «Λέξεις φτερουγίζουν πέρα, ταξιδεύουν στον αγέρα», «Η παράσταση αρχίζει», «Γελάσαμε με τη ψυχή μας» και με αφορμή τη Γιορτή των Γραμμάτων (30 Ιανουαρίου), της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας ( 9 Φεβρουαρίου) και της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης (21 Μαρτίου) δημιουργήθηκε η ενότητά μας, την οποία κτίσαμε, εμπλουτίσαμε με διάφορα κειμενικά είδη και εκτός σχολικού εγχειριδίου.   Μέσα λοιπόν από τα διάφορα κείμενα που επεξεργαζόμαστε, αντιλαμβανόμαστε πως δεν είναι για όλους το ίδιο εύκολο να χρησιμοποιούν τη γλώσσα (γλωσσική διαταραχή τραυλισμού- «Μιλώ σαν ποτάμι» και «Πολυξένη», άρθρο που μιλά για τον γνωστό σε όλους μας Mr. Bean –Rowan Atkinson και πώς έκανε την «αδυναμία» του δύναμη, βίντεο για τη ζωή του Κύπριου μουσικοσυνθέτη με μυική δυστροφία Πισσή,   άτομα τυφλά «Φένια, η αγαπημένη των ήχων» ,άτομα που μιλούν άλλη γλώσσα – «Ρίχλα» «Το κουτί του Σιλάν», « Ο κήπος της γιαγιάς μου», άτομα που επικοινωνούν με τα ζώα «Πού πήγαν τα φαντάσματα;» « άτομα με αυτισμό «Η ευχή της Μαρίνας» « Τα κατάφερα» «Τα γράμματα φταίνε» , αλλά και βιβλία με ποίηση όπως του Κυριάκου Χαραλαμπίδη «  Σαλιγκάρι και φεγγάρι» «Με τις λέξεις αγκαλιά» της Μαρίνας Μιχαηλίδου Καδή « Ποίηματα για παιδιά», «Αν ήμουν», «Με ένα κίτρινο καγιάκ» βλέπουμε πως με επιδεξιότητα χρησιμοποιούν τη γλώσσα κάποιοι άλλοι. Παρόλαυτα, όλοι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να εκφραστούν και να «πουν» τις δικές τους ιστορίες με τον δικό τους ξεχωριστό  τρόπο. Ανάμεσα σε αυτά και το βιβλίο  «Η ευχή της Μαρίνας» των εκδόσεων Τελεία.  Το βιβλίο πραγματεύεται ένα δύσκολο θέμα , το θέμα του αυτισμού, από την οπτική ενός μέλους της οικογένειας. Συγκεκριμένα, της αδελφής του παιδιού με αυτισμό,  που ενώ αρχικά εστιάζει μόνο στις «αδυναμίες» του, δυσκολεύεται να τον «αποδεχτεί», στη συνέχεια καταφέρνει να τον δει αλλιώς. Καταφέρνει να δει πέρα από τις «αδυναμίες» του, πέρα από τις δυσκολίες του και τελικά, να εκτιμήσει τον διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας του, τη δική του ξεχωριστή «γλώσσα» και τον ολόδικο του μοναδικό τρόπο «άνθισης». Κι έπειτα βλέπουμε πώς «πραγματοποιούνται» κάποιες ευχές. Ίσως με το να αλλάξουμε απλά οπτική και να δούμε τα πράγματα αλλιώς. Κάτι, που βοηθά να ανθίσει και το μέσα μας και το έξω μας. Γιατί κάποια πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν. Μπορούμε να αλλάξουμε όμως τον τρόπο που τα βλέπουμε. Κι ας ψάχνουμε πολλές φορές λύσεις « στα κλαδιά του δέντρου», σε εξωτερικούς παράγοντες. Οι απαντήσεις είναι στις «ρίζες του δέντρου»…στο μέσα μας. Το βιβλίο «Η ευχή της Μαρίνας» μπορεί να αξιοποιηθεί με αφορμή διάφορες ενότητες-ερωτήματα στην τάξη, σε κάθε τάξη. Η συγκεκριμένη πορεία ακολουθήθηκε σε Δ΄τάξη στο πλαίσιο της διερεύνησης του ερωτήματος που θέσαμε στο πλαίσιο της γιορτής των γραμμάτων, της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου), της Παγκόσμιας Μέρας Ποίησης (21 Μαρτίου) σε συνδυασμό με τις ενότητες του σχολικού εγχειριδίου και διάφορα άλλα κείμενα που φέραμε στην τάξη. «Άραγε επικοινωνούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο; Χρησιμοποιούμε  (μιλάμε, κατανοούμε, γράφουμε, διαβάζουμε) όλοι την ίδια γλώσσα και με την ίδια ευκολία;» Μαζί με το βιβλίο η Ευχή της Μαρίνας , κι άλλα κείμενα που μας βοηθούν να βρούμε  απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα και να μάθουμε να βλέπουμε αλλιώς, οποιοδήποτε πλάσμα με δυσκολία στη γλώσσα, στην έκφραση, στην επικοινωνία. Να μάθουμε να δείχνουμε κατανόηση, να μάθουμε να βλέπουμε πέρα και πίσω από τις γραμμές του άλλου, τις δυσκολίες του γιατί αυτό είναι κάτι που βοηθά κι εμάς να εξελισσόμαστε από κάθε άποψη. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1:  Αφόρμηση   1.    Τα παιδιά καλούνται να ανακαλέσουν το ερώτημα  το οποίο προσπαθούμε να απαντήσουμε αυτό τον καιρό στην ενότητά μας: «Άραγε επικοινωνούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο; Χρησιμοποιούμε  (μιλάμε, κατανοούμε, γράφουμε, διαβάζουμε) όλοι την ίδια γλώσσα και με την ίδια ευκολία;» 2.    Αρχικά καλούνται να παρατηρήσουν το εξώφυλλο και να εκφράσουν τι βλέπουν,  τι σκέφτονται, για ποιο πράγμα αναρωτιούνται.         Βλέπω… Σκέφτομαι… Αναρωτιέμαι…    Στη συνέχεια καλούνται να πουν τον μυστικό κωδικό που θα μας μεταφέρει κάπου αλλού, όπου θα δούμε και θα ακούσουμε μια καινούρια ιστορία σε σχέση με το θέμα μας. Με το «3,2,1, εκτόξευση στα αστέρια» τα παιδιά  μεταφέρονται στα γενέθλια 1.    του κοριτσιού και όλοι μαζί ξεκινάμε να τραγουδάμε «Να ζήσεις….»   3.    Αφού γίνει η παρατήρηση πως ο αδελφός της Μαρίνας λείπει από εκεί, τα παιδιά ενθαρρύνονται να κάνουν κάποιες υποθέσεις γιατί συμβαίνει αυτό και στη συνέχεια, σε διάδρομο σκέψης εκφράζουν τις σκέψεις της Μαρίνας, την ώρα που σβήνει τα κεράκια (ενθαρρύνονται να μαντέψουν και ποια ευχή έκανε  η  Μαρίνα).   4.    Ακολουθεί μικρή συζήτηση για το αν έκαναν ή κάνουν ευχές τα παιδιά. Κάποια τις μοιράζονται μαζί μας αν επιθυμούν και λένε σε ποιες άλλες περιπτώσεις και με ποιον τρόπο  κάνουμε ευχές (πεφταστέρι, λουλούδι των ευχών κ.α.)   ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Κατανόηση κειμένου, επαλήθευση/απόρριψη προβλέψεων   5.    Ακολούθως, η εκπαιδευτικός παίζει σε κουκλοθέατρο αυτή τη σκηνή και παρουσιάζει περιεχόμενο από το βιβλίο ή απλά διαβάζει την επόμενη σκηνή όπου η Μαρίνα φυτεύει την ευχή της. Σε αυτό το σημείο ακούγεται  (ηχητικό) η ευχή της Μαρίνας « Μακάρι ο αδελφός μου να γίνει σαν τα άλλα παιδιά» (ηχητικό) Εδώ τίθεται το ερώτημα, τι να εννοεί άραγε η Μαρίνα με αυτό. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφραστούν ελεύθερα. Στον πίνακα σε μια γλάστρα –εικόνα γράφεται η ευχή της Μαρίνας.     6.     Έτσι γίνεται, επαλήθευση ή διάψευση αυτών που είπαν τα παιδιά για τις ευχές της Μαρίνας.  Για την επαλήθευση ή απόρριψη, τα παιδιά επανέρχονται στα θεατρικά που έστησαν προηγουμένως  και ελέγχουν ποια σημεία είναι, τελικά, συμβατά με το κείμενο – επαλήθευση- και ποια δεν ανταποκρίνονται σε αυτό –απόρριψη-. Πάντα αιτιολογούν αυτά που λένε (Η πρόβλεψή μου/ άποψή μου ήταν ορθή/λανθασμένη γιατί…). ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Κατανόηση κειμένου, επαλήθευση/απόρριψη προβλέψεων   7.    Ακολούθως, η εκπαιδευτικός παίζει σε κουκλοθέατρο αυτή τη σκηνή και παρουσιάζει περιεχόμενο από το βιβλίο ή απλά διαβάζει την επόμενη σκηνή όπου η Μαρίνα φυτεύει την ευχή της. Σε αυτό το σημείο ακούγεται  (ηχητικό) η ευχή της Μαρίνας « Μακάρι ο αδελφός μου να γίνει σαν τα άλλα παιδιά» (ηχητικό) Εδώ τίθεται το ερώτημα, τι να εννοεί άραγε η Μαρίνα με αυτό. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφραστούν ελεύθερα. Στον πίνακα σε μια γλάστρα –εικόνα γράφεται η ευχή της Μαρίνας.     8.     Έτσι γίνεται, επαλήθευση ή διάψευση αυτών που είπαν τα παιδιά για τις ευχές της Μαρίνας.  Για την επαλήθευση ή απόρριψη, τα παιδιά επανέρχονται στα θεατρικά που έστησαν προηγουμένως  και ελέγχουν ποια σημεία είναι, τελικά, συμβατά με το κείμενο – επαλήθευση- και ποια δεν ανταποκρίνονται σε αυτό –απόρριψη-. Πάντα αιτιολογούν αυτά που λένε (Η πρόβλεψή μου/ άποψή μου ήταν ορθή/λανθασμένη γιατί…).   9.    Στη συνέχεια, τα παιδιά σε ζευγάρια καλούνται να σκεφτούν τι μπορεί να συζητά η Μαρίνα με τη μαμά της . Κάποια ζευγάρια «ζωντανεύουν» τη σκηνή. Στη συνέχεια γίνεται ανάγνωση του αποσπάσματος και βλέπουμε τη Μαρίνα να έχει μεγάλη αγωνία και ανυπομονησία να φυτρώσουν τα σποράκια της.     10.    Τότε προβάλλεται η εικόνα με τον Άρη να κρατάει στα χέρια τη γλάστρα της Μαρίνας και τα παιδιά καλούνται και πάλι να παίξουν τη σκηνή, είτε στο κουκλοθέατρο, είτε σε θεατρικό δρώμενο, αφού πρώτα  γράψουν σε μορφή κόμικ τα λόγια της Μαρίνας σε χαρτί-φύλλο εργασίας, με την εικόνα του βιβλίου, που τους δίνεται.    ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: 11.Η Μαρίνα φεύγει για το σχολείο και νιώθει πως όλα γύρω της και  μέσα της έχουν αναποδογυρίσει. Σε διάδρομο σκέψης ακούγονται οι σκέψεις της Μαρίνας για τον αδελφό της, ακούγονται τα συναισθήματά της. Τα παιδιά καλούνται να μπουν στη θέση της Μαρίνας και να εκφράσουν ό, τι νιώθει και σκέφτεται στον δρόμο για το σχολείο. Πρώτα όμως τα έχουν γράψει σε ένα κομμάτι χαρτί. Ο ‘Αρης δεν μιλάει, ……. ούτε με κοιτά στα μάτια όταν του μιλάω           δεν επικοινωνεί  με κανένα           είναι στον κόσμο του           δεν νοιάζεται για το τι νιώθω εγώ           με ενοχλεί           είναι τόσο διαφορετικός, όχι σαν τα άλλα παιδιά           Όλα αυτά που έχουν γράψει και πει, μπαίνουν γύρω από μια δεύτερη γλάστρα στον πίνακα, η οποία είναι αναποδογυρισμένη.   12.Ακολούθως, βλέπουμε τη Μαρίνα να φτάνει στο σχολείο, στην τάξη της και δεν λέει να ολοκληρώσει το οικογενειακό πορτρέτο που έχουν ως εργασία στο μάθημα εικαστικών. Τα αλλά παιδιά της τάξης με πολλή χαρά παρουσιάζουν το έργο τους και την οικογένειά τους στους συμμαθητές και τη δασκάλα τους. Η Μαρίνα σχεδιάζει τον εαυτό της, τη μαμά και τον μπαμπά. Μένει ως εκεί. Ο Άρης πουθενά. Τίθεται το ερώτημα γιατί το κάνει αυτό η Μαρίνα; Τι μας δείχνει για τη συναισθηματική της κατάσταση;    ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4 13.Παρουσιάζουμε στην τάξη μια γλάστρα με οριγκάμι ή τη δείχνουμε απλά σε μια εικόνα. Λέμε στα παιδιά πως ο Άρης έφτιαξε αυτή τη γλάστρα για τη Μαρίνα σαν να ήθελε να της πει όλα αυτά που με λέξεις δεν μπορεί… Τι της «λέει» άραγε; Τα παιδιά δίνουν φωνή, βάζουν λέξεις στο στόμα του Άρη και λένε όσα της «λέει» με την κατασκευή του. Ή και τα γράφουν (σε μια σημείωση, είτε σε μορφή γράμματος) –Δημιουργική γραφή     14.Το ίδιο απόγευμα τα παιδιά πήγαν στο πάρκο όπου βλέπουμε τον Άρη να περιεργάζεται μια πασχαλίτσα και να κάθεται σε ένα παγκάκι μόνος. Ώσπου κάποιες φωνές διακόπτουν το παιγνίδι των παιδιών και την ηρεμία του ‘Αρη. Κάποια παιδιά τρέχουν από πίσω έναν αδέσποτο σκύλο και  ο Άρης τρέχει να βοηθήσει. Τον αρπάζει στην αγκαλιά του  και η Μαρίνα μένει να κοιτά τον αδελφό της. Αυτό το παίζουμε σε θέατρο  και σε αυτή τη στιγμή γίνεται παγωμένη εικόνα. Κάποια άλλα παιδιά σε διάδρομο σκέψης εκφράζουν τις σκέψεις της Μαρίνας για τον αδελφό της και τα συναισθήματά της.   Ο Άρης είναι τόσο γενναίος               είναι ενσυναισθητικός και νοιάζεται               «μιλάει» και εκφράζεται με τον δικό του τρόπο               είναι φιλόζωος                συμπονεί                ακούει και βλέπει με την καρδιά του                τον αγαπώ…           15. Την επόμενη μέρα η Μαρίνα ψηλώνει το χέρι στην τάξη και παρουσιάζει το δικό της οικογενειακό πορτρέτο που το έχει ολοκληρώσει, πια. Μιλά με μεγάλη περηφάνεια για τον αδελφό της, τον Άρη. Τι μπορεί να λέει; Πώς νιώθει άραγε η Μαρίνα τώρα;    ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5   16. Επιστρέφοντας στο σπίτι το μεσημέρι τι να δει η Μαρίνα; Τη γλάστρα της, την αναποδογυρισμένη γλάστρα της φορτωμένη με λουλούδια. Άνθισε έστω κι αναποδογυρισμένη. Τι λέτε; Πραγματοποιήθηκε η ευχή της; ΣΥΖΗΤΗΣΗ! Παράλληλα σε μια γλάστρα με λουλούδια (όπως αυτή του βιβλίου) –στον πίνακα- τοποθετούμε τις σκέψεις της Μαρίνας για τον αδελφό της. Την καινούρια της οπτική για τον αδελφό της.   Επίσης, τίθεται το εξης ερώτημα για προβληματισμό « Αν η ανθισμένη γλάστρα συμβολίζει καποιο πρόσωπο, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;»   Η γλάστρα μπορεί να είναι ο Άρης που ανθίζει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, ακόμα και μέσα από τρομερές δυσκολίες όπως και τα λουλούδια που άνθισαν μέσα από μια μικρή τρυπούλα στο πίσω μέρος της αναποδογυριμσένης, κιόλας, γλάστρας.   Μπορεί να είναι και η Μαρίνα που ενώ αρχικά ήταν όλα μέσα της κι έξω της αναποδογυρισμένα, με το που «αναποδογύρισε» κατάφερε να δει τα πράγματα κι αλλιώς και να ανθίσει το μέσα της αλλά και το έξω της…., να εξελιχθεί και η ίδια ως άνθρωπος, εστιάζοντας αλλού.    ΚΛΕΙΣΙΜΟ 17.Οπτική αναπαράσταση των στάσεων και οπτικών της Μαρίνας - σε χρονική σειρά (Πριν, τώρα) - Ρήματα σε χρόνο παρατατικό και ενεστώτα και παράλληλα χρήση οριστικής έγκλισης   18.Με βάση τις σκέψεις και τις πράξεις της Μαρίνας και τον τρόπο που έβλεπε τον αδελφό της τι θα λέγατε ότι έκανε ή δεν έκανε; Αναμένεται τα παιδιά να γράψουν φράσεις όπως:   Εστίαζε στις αδυναμίες του Άρη Δεν έβλεπε καθόλου τις δυνατότητες και τα καλά του στοιχεία Ήταν γεμάτη θυμό, απογοήτευση Ήθελε να τον «αλλάξει» Δεν τον αποδεχόταν Δεν καταλάβαινε τη «γλώσσα» του Άρη Δεν επικοινωνούσε μαζί του Δεν έδειχνε κατανόηση Έβλεπε τα πράγματα από τη δική της, περιορισμένη σκοπιά.       19.ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΤΩΡΑ η Μαρίνα;; Πάλι γράφουν σε ένα κομμάτι χαρτί.   προβληματίζεται μετανιώνει βλέπει τα πράγματα αλλιώς μιλάει σε όλους για τον αδελφό της αποδέχεται τον Άρη εκτιμάει τον Άρη και τον θαυμάζει γιατί παρόλες τις δυσκολίες του….   Οι φράσεις του πριν και του τώρα (σε οριστική έγκλιση) , αναρτώνται στον πίνακα για να δείξουμε ότι κάποιες συμπεριφορές που κάναμε παλιά μπορούν να αλλάξουν και να υιοθετήσουμε νέο τρόπο σκέψης που βοηθά να δούμε τα πράγματα αλλιώς, με τρόπο που δεν τα είχαμε δει ως τώρα. Κι αυτό, σίγουρα είναι κάτι που μας βοηθά να εξελιχθούμε.      20.Εδώ τίθεται και το ερώτημα «Τι μας λέει άραγε η Μαρίνα με την ιστορία της;» Διασύνδεση-γέφυρα με επόμενη ενότητα    Τα παιδιά χρησιμοποιούν υποτακτική και προστακτική έγκλιση.     Να βλέπεις πέρα από τις δυσκολίες τους, τους ανθρώπους. Να νοιάζεσαι Να μην κρίνεις κάποιον/α από το «εξώφυλλο Ενυσναισθάνθου Δες τα πράγματα κι από άλλη οπτική Μπες στη θέση του άλλου Να αναγνωρίζεις και να εκτιμάς τις αληθινές αξίες στον άλλο Δείχνε κατανόηση Δημιουργικές γραπτές εργασίες 1.Βουνό της αφήγησης της ιστορίας 2.Σκέψεις της Μαρίνας πριν και μετά 3.Μετατροπή όλου του κειμένου σε διαλόγους για να παιχτεί  σε κουκλοθέατρο (ευθύ λόγο) ή σε θεατρικό δρώμενο , συνεργασία όλης της τάξης 4.Συνδημιουργία ποίηματος με θέμα το βιβλίο «Η ευχή της Μαρίνας» 5. Συγγραφή ενός άρθρου με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για τις δυσκολίες που έχουν διάφοροι άνθρωποι στην επικοινωνία (αυτισμός, γλωσσικές διαταραχές-τραυλισμός, κωφάλαλοι, άνθρωποι από άλλες χώρες …) 6. Ο Άρης γράφει ένα γράμμα στη Μαρίνα και εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του 7. Η ιστορία από την οπτική του Άρη. 8. Ο χάρτης της ιστορίας 9. Ο τροχός του ήρωα 10.Τι χρειάστηκε για να πραγματοποιηθεί η ευχή της Μαρίνας Λέξεις-φράσεις-οπτική αναπαράσταση